Enterprise 2.0 bestaat niet

Mark Buyvens schreef op zijn weblog:
Het fenomeen 'Enterprise 2.0' bestaat niet en zal ook nooit bestaan omdat de context die aan de basis ligt van het virale succes van Web 2.0 niet aanwezig is binnen een onderneming en daar ook niet kan geïmiteerd worden. [.......] Misschien moeten we dan toch maar eens ernstiger overwegen de richting uit te gaan van organisatievormen die een [mismatch met de eisen die innovatie management daaraan stelt] vermijden. Organisaties waar individuen meer keuzevrijheid, meer autoriteit en meer zelfbeschikkingsrecht hebben en vooral, veel minder bazen.
(zie http://www.xpragma.be/view117.php)

Dat is een terecht en scherp onderscheid tussen Enterprise 2.0 enerzijds en het Nieuwe Werken anderzijds. Het Nieuwe Werken gaat niet over technologie. Het gaat erom mensen de ruimte geven om hun persoonlijke ambities en creativiteit in te zetten om bedrijfsdoelstellingen te behalen.

En toch gaat het ook om technologie, want:
1. Mensen selecteren werkgevers ook op de middelen die zij tot hun beschikking krijgen
2. Je kunt het niet tegenhouden. Wat mensen privé gebruiken (web2.0) willen ze ook op hun werk. Als je het niet biedt, gaan ze gewoon op internet publieke diensten gebruiken
3. Technologie is een middel om de productiviteit van kenniswerkers te verbeteren

De vraag die de laatste weken steeds weer bij me opkomt is: als dat Nieuwe Werken zo geweldig is, waarom doen de meeste organisaties het dan niet al lang? Zou het dan toch de beschikbaarheid van technologie zijn die de doorbraak kan verzorgen om wel serieus met het Nieuwe Werken aan de gang te gaan?

Poeslieve structuurtijgers

Vorige week postte ik een bericht over vergadertijgers en hun overlevingskansen bij het Nieuwe Werken (zie http://productiviteitvandekenniswerker.blogspot.com/2009/05/overlevingskansen-voor-de.html).

Nu waren de soorten vergadertijgers van Camps en Richhorn vooral negatief en contra-productief bedoeld. In de enquete die ik gehouden heb, zijn de meeste stemmen naar de structuurtijgers gegaan.

Maar hierover pratende met mensen die gestemd hebben viel me iets op. De structuurtijgers werden in het Nieuwe Werken niet als negatief en contra-productief gezien, maar als positief en productief. De perceptie is dat binnen het Nieuwe Werken geen structuur zal zijn, of tenminste een gebrek daaraan. De structuurtijgers zouden deze structuurloze bende kunnen begeleiden en helpen met juist het aanbrengen van structuur.

Nu is het Nieuwe Werken niet structuurloos. Alleen de structuur wordt niet van bovenaf opgelegd. Maar als je gaat brainstormen, lijkt een zekere fasering ook in het Nieuwe Werken zeer nuttig. Bijvoorbeeld: eerst beeldvormen, dan oordeelsvorming en tenslotte besluitvorming. Dat kun je dus met elkaar afspreken.

De structuurtijgers in het "Oude" Werken zijn niet beroemd omdat ze structuur aanbrengen, maar zijn berucht omdat ze teveel structuur aanbrengen. Vaak is het een middel om zich achter te verbergen. Bijvoorbeeld om geen beslissing te hoeven nemen of om activiteiten uit te kunnen stellen of om te verbloemen dat men onvoldoende kennis heeft.

Ik denk dat de neiging van structuurtijgers om juist dit gedrag in het Nieuwe Werken toe te passen er zeker zal zijn. Maar het zou in voorkomende gevallen wel eens minder effectief kunnen zijn, omdat de groep het kan negeren en gewoon door kan gaan. De truc is, zoals zovaak, om de juiste balans te vinden. Geef de structuurtijgers voldoende ruimte om structuur aan te brengen, maar onvoldoende ruimte om zich achter structuur te verbergen.

Overlevingskansen voor de vergadertijger

In 'De jacht op de vergadertijger' van Guido Camps en Ilona Richhorn wordt een aantal soorten vergadertijgers onderscheiden (zie ook http://www.mt.nl/experts/1844912/Zoek_de_vergadertijger.html):
1. Oorspronkelijke vergadertijger
2. Filosofische tijger
3. Te late tijger
4. Alwetende tijger
5. Koekiemonstertijger
6. Territoriale tijger
7. Bange tijger
8. Dreigende tijger
9. Sluwe tijger
10. Stokpaardtijger
11. Oude-koeien-uit-de-sloottijger
12. De structuurtijger

Met het Nieuwe Werken wordt ook op een andere manier vergaderd. Zo zal er meer gebruik gemaakt worden van online vergaderen. Dat zorgt er ook voor dat er een volledig verslag van de vergadering ontstaat, dat op een later moment ook teruggelezen of -gekeken kan worden.

Ook zal een deel van de functie van vergaderen (overleggen, brainstormen, afstemmen etc.) vervangen worden door online samenwerkingsmogelijkheden, zoals discussiefora, wiki's en blogs.

Welke van de tijgers zullen deze verandering overleven en zullen er nieuwe soorten tijgers ontstaan?

De koekiemonster-tijger en te-late-tijger zullen in ieder geval opnieuw uitgevonden moeten worden in een plaats- en/of tijd-onafhankelijke vergadering. De overige zullen wel blijven bestaan. Neem maar een willekeurige discussie op b.v. Linkedin. Je ziet daar veel van het tijger-gedrag terug:
1. Herhaling van meningen van anderen
2. Bijdragen die niet direct met het discussie-onderwerp te maken hebben
3. Mensen die vooral reageren op de vraagstelling ipv. een antwoord te geven etc. etc.

Ik ben benieuwd welke tijgers jullie de meeste kans op overleven of gebiedsuitbreiding geven. Vullen jullie bovenstaande poll in?

Personeelskrant is een blijvertje

“In het verhitte debat over Google en de ondergang van kranten wordt telkens dezelfde fout gemaakt. We hebben het over ‘de media’, ‘de journalistiek’ en vooral ‘het nieuws’, terwijl die begrippen niet langer hanteerbaar zijn. Het zijn categorieën uit de vorige eeuw, categorieën die uit elkaar gevallen zijn. Niet voor iedereen, maar wel in de ogen van de Google-generatie.” Dit schrijft Henk Blanken op De Nieuwe Reporter. (zie http://www.denieuwereporter.nl/2009/04/breaking-news-is-nieuws-dat-stuk-is/)

Nu ben ik geen lid van de "google-generatie", maar het lijkt me typisch een geval van "we hebben iets nieuws, dus het oude is niet goed meer". Ik denk echter dat de klassieke journalistiek en de 2.0 variant daarvan wel bestaansrecht naast elkaar hebben.

Ik vind het zeer plezierig wanneer nieuws duiding krijgt en ook geselecteerd/gefilterd wordt. Dat maakt het beter consumeerbaar. Daar heb je specialisten voor nodig die er ook tijd voor beschikbaar hebben. Dat kost geld, maar daar betaal ik in de vorm van een krantenabonnement graag voor. Dat die specialisten hun werk niet altijd goed doen, is weer een heel ander verhaal.

Analoog zie je dezelfde discussie ontstaan binnen organisaties. Veel organisaties hebben nog een personeelskrant. Veel organisaties werken nog met een intranet waar alleen de communicatie-afdeling en bedrijfsleiding op mag publiceren. Dat is een belangrijke communicatiestroom binnen organisaties. Uit veel onderzoeken naar personeelstevredenheid blijkt ook steevast dat medewerkers vinden dat er te weinig wordt gecommunceerd door de bedrijfsleiding. Dat daarnaast steeds meer aandacht uitgaat naar meer collaboratieve vormen van communicatie en dat iedereen daarin kan participeren, is een belangrijke en wenselijke toevoeging.

Organisatie hebben behoefte aan coherentie, om juist in het Nieuwe Werken toch samenhang te creeren. Deze coherentie komt voort uit gemeenschappelijkheid. En gemeenschappelijkheid kan wel in de groep onstaan, maar zal uiteindelijk toch vastgesteld en gedistribueerd moeten worden. En dat gebeurt juist vaak via het personeelskrantje of het intranet.

Gezond verstand 2.0

Eén van de pijlers waarop het nieuwe werken rust is kenniswerkers de ruimte geven om hun eigen werk in te richten. Ze worden op resultaat gestuurd en niet op de uitvoering van het werk. Richting van werkzaamheden komt voort uit de visie en het gemeenschappelijke referentiekader, niet vanuit opdrachten die mensen krijgen.

In 1999 schreven M. Lissack en J. Roos een boek hierover: The Next Common Sense. Ze beschrijven hierin een aantal hulpmiddelen om in "moderne" organisaties kenniswerk op een coherente manier te richten en te coordineren. Zij maken daarbij bijvoorbeeld gebruik van lessen uit de chaos-theorie. Ook de onzichtbare sturing van een zwerm vogels of school vissen biedt een inspiratiebron om organisaties sneller, innovatiever en effectiever te maken.

Een prima samenvatting is te vinden op:
http://www.pantarhei.info/publicaties/artikelen/boek/the_next_common_sense.pdf

Doe net als Google

Op MT verscheen een artikel over Jeff Jarvis, schrijver van het boek ‘Wat zou Google doen?' .
(zie http://www.mt.nl/experts/1838214/Bedrijven_overleven_alleen_met_hulp_van_Google.html).

De nieuwe manier van zakendoen wordt samengevat in 9 hoofdpunten:
1. Koester boze klanten
2. Specialiseer en breid netwerk uit
3. Gratis gezien worden
4. Geen massaproducten meer
5. De zakelijke ommezwaai
6. Vertrouwen is de basis
7. Maak fouten
8. Nieuwe snelheid
9. De nieuwe geboden

Allemaal zeer nuttige en relevante punten waar organisaties mee aan de gang kunnen.

Het belangrijkste wat Google echt vernieuwend maakt ontbreekt m.i. in de lijst. Google laat hun klanten meebouwen en meedenken aan hun producten. Dat doen hun klanten meestal niet bewust. Google gebruikt het zoek- en navigatiegedrag van haar klanten om het zoekalgoritme en ook de plaatsing van advertenties steeds verder te verfijnen. Miljoenen klanten weten altijd meer dan duizenden ontwikkelaars.

Manager zit 'nieuwe werken' in de weg

Het geeft veel managers nog een fijn gevoel, als al ‘hun' medewerkers netjes achter hun pc'tje zitten te typen. "Dat is schijncomfort. Er bestaan zelfs boeken over hoe je moet doen alsof je acht uur lang heel hard werkt", zegt Maarten van Noort 0p mt.nl (zie http://www.mt.nl/experts/1832563/Manager_zit_ýnieuwe_werken_in_de_weg.html).


Ik ben het eens met de stelling dat management schijnzekerheid zoekt in het sturen op aanwezigheid en zichtbare activiteit.

Dat moeten ze natuurlijk loslaten als je met het nieuwe werken aan de slag gaat. Maar eigenlijk moet je dat ook los laten als je helemaal niet met het nieuwe werken aan de gang gaat. Want ook in de huidige 9-5 cultuur levert dt geen optimale bedrijfsresultaten op.

De eigenlijke vraag is dus: als het zo'n goede oplossing is, waarom wordt het niet nu al door iedereen gedaan?